HAVDIKO MANSUR

Adigelerin Natuhay kabilesinin en köklü ailelerinden Şhupakolara mensup Havdıko Mansur Natuhay’ın Psebebs köyünde dünyaya geldi.

Çıle Thariveu Xase (Çerkes Milli Meclisi)’nin başkanlığını yürüten Havdıko, o dönemler Batı Çerkesya bölgesinin devlet reisi sıfatında idi.

Çerkes dürüstlüğünün ve adaletinin bir timsali olarak gösterilen bu lider, sahip olduğu tüm mal varlığını savaşlar ve halkı için kullandı.

Ata bindiğinde yiğitlerin yiğidi, mecliste bilgelerin bilgesi olarak anılan Havdıko, savaşta ve barışta en önde giden lider olarak kabul edildi ve halkı onu “Kral Mansur” olarak sıfatlandırdı.

“Benim insanlarım mücadeleci ve metanetli bir karaktere sahiptir.Bir prensin veya Paşa’nın kaş çatmasına aldırmazlar.Halbuki tatlı dil onları en etkileyen yoldur,benim başarımın sırrı da budur.” Havdıko Mansur

Diğer liderler gibi Havdıko’nun da hayatının büyük kısmı savaş alanlarında geçti.1840 yılında kuzeybatı kaleler operasyonunda olduğu gibi bir çok savaşta başkumandan olarak yer aldı.

Cesareti ve savaş alanlarında gösterdiği başarı General Rayevski’ye, Mansur’un evinin bulunduğu Psebebs vadisinin yok edilmesi emri bizzat Çar tarafından verilmişti.Bu emir üzerine generalin Mansur’a “Tsemez’e sakın gelme.Çünkü sen ve bütün Çerkesler bizi kendi köylerinizde ağırlayacaksınız” mesajına cevaben Mansur şu karşılığı vermiştir:

“memnun olurum,on adamınla gelirsen seni tek başıma kendim karşılarım.”

Kaynak: yediyıldız-2001