MEMLUK ÇERKES SULTANLARI HAKKINDA

Sultan Barasbi __ 1426 yılında nilin çıkış noktasında Bulak şehrinde kurduğu güçlü donanma ve tersane ile Kıbrısı kendine bağlamış Venedik konsülünün araya girmesi ve istenen tazminatı vermesi ile ancak bu seferden vazgeçmiştir. Onun döneminde Mısır toprakları küçük Asyaya Fırat ve Irak sınırlarına kadar yayılmıştır.

Sultan Kayıtbay __ 28 yıl yönetimde kalmış olan bu sultan döneminde ülkenin imarına yönelik çok büyük işler yapılmıştır.Üniversiteler,yollar,
köprüler,imarethaneler, ve benzer pek çok eser bırakmıştır. Kahirenin bin yılı adlı kitapta onun hakkında şöyle yazar : Onun dönemi ülkenin en huzurlu ve refah içinde olduğu eğitime en fazla önem verildiği ismi yabancı ülkelerde duyulacak kadar önemli okulların kurulduğu sanata ve sanatçıya en çok değer verildiği dönemdir.

Kanşaue Ğur_1501: Tıpkı Kaytbay gibi bilime ve imara büyük önem veren sanatı özelliklede müziği ve müzisyenleri sevip gözeten birisi olarak bilinir. Onun döneminde Mısırda ilk kez yeldeğirmenleri kurulmuş,büyük parklar yapılmış,deniz bilimleri üzerine ilk okullar açılmış,kimsesiz çocuklar için yurtlar açılmış yönetim yeniden ve disiplin içerisinde yapılandırılarak idare sağlam biçimde yeniden oluşturmuştur. Fakirlere ve düşkünlere karşı çok müşfik olarak bilinen ve zaman zaman halkın arasına girip kendi eliyle yardımlar dağıtan bu sultan aynı zamanda bilime çok önem verdiği , kendisinin beş ayrı dil bildiği İbn-ü İyas'ın eserinde belirtilir. Fakat bu büyük sultan 1515 yılında Mısır üzerine yürüyen Türk ordusunu durdurmak üzere ordusunun başında Suriyeye gelmiş burada Mercidabık savaşı olarak anılan savaşta ölmüştür.

Tumanbay: Yeni sultan Suriye üzerinden İlerleyen Sultan Selimin ordusunu durdurmak üzere göreve gelir gelmez ordusunun başına geçip yeniden savaşa tutuşmuş fakat güçlü Osmanlı ordusunun topları ve silahları karşısında tutunamayarak kahireye çekilmek zorunda kalmıştır. Fakat ilerleyen Sultan Selimin ordusu Kahire içlerine girmiş, kıran kırana sokak savaşlarından sonra şehir teslim olmuş ve ordunun geriye kalan kısmıda tamamen dağılmıştır. Bu çatışmalarda esir düşen Sultan Tumanbay kahirede Züeyl kapısı denilen yerde idam edilerek öldürülmüştür.(nisan 1517) Şehri tamamen işgal eden Sultan Selim'in, çocuklar dahil tüm Çerkeslerin öldürülmesi, hamile kadınların dahi çocukları erkek olması ihtimaline karşı öldürülmesi yönünde ferman yayınlattığı İbn-ü İyas'ın eserinin 3. cildinde yeralır. Mısırdaki Çerkes Sultanları dönemi böyle acı bir şekilde sona ermiştir.

Elbed Hasan KBR.Yazar araştırmacı.