ADIĞE BAYRAĞININ TARİHÇESİ HAKKINDA

DAVİD URQUHART'IN ÇİZİMİ "RESMİ" BAYRAK DEĞİLDİR. -1835 'e kadar değişikliğe uğramamıştır.

1830’lu yıllardan sonradır ki Adığe Bayrağı’ nın doğuşuna ait detaylı bilgilere erişebiliyoruz. İngiliz politikacılarından, fakat o dönemde küçük bir devlet memuru olan , gerçek bir Çerkes dostu David Urquhart ; İngiltere hükümetinin de yardım ve isteklendirilmesi sonucu 1834 yılının Haziran ayında Kafkasya’ ya gelir. Amacı Çerkesleri tanımak, gerekirse ve mümkün olduğu nispette Çerkeslerin Ruslara karşı sürdürdüğü özgürlük savaşımında onlara politik ve somut askeri yardımları sağlamada yardımcı olmaktadır. Tsemez (Novrosiski) de karaya çıkan, oradan da Anapa’ ya giden Urkuhart , Adığeler tarafından çok büyük bir ilgi ve sevgi gösterisiyle karşılanır. Anapa’ da onuruna düzenlenen bir kurultayda -ki bu kurultay Aguy ovasında düzenlenmişti- tüm Çerkeslere seslenerek, Ruslara karşı başarılı olmak için tek bir bayrak altında, Çerkes birliğinin kesinlikle kurulmasının gerekliliğini önerir. Urkuhart bayrağın rengi, amblemi vs. hakkında Çerkeslere bilgi aktardığını, sonradan yazdığı anılarında dile getirir.

İLK RESMİ BAYRAK 1837'de hazırlanır..

Siyah 2 ok ve üzerinde 10 adet sarı yıldız.

Urkuhart’ ın Kafkasya’ dan ayrılmasından 3 yıl sonra 6 Mayıs 1837 tarihinde, bu kez, yine İngiliz S. Ceymis Bell ve gözlemci Longworth’ ın hazır bulunduğu ünlü Adhanekum (Adakum, Atakum, Atakhum diye de geçer) kurultayında, ipekten yeşil renkli, siyah iki ok ve üzerinde 10 adet sarı yıldızın yer aldığı Adığe Bayrağı dalgalanmaktadır.

Havidko Mensur’ un (Havdiko, Havudukue diye de geçer) liderliğinde ve bütün Adığe kabilelerinin temsil edildiği, 1000 delegenin katıldığı bu Adığe tarihinin büyük kurultayında bilinen ilk resmi bayrak budur( I ). İpekten yapılmış yeşil bir yüzey, iki siyah ok ve 10 kabileyi temsil eden 10 adet yıldız.

Bu 10 kabile şunlardı: Natukhay (Nathkoç), Şapsuğ, Abedzah,Hak'uç ,Bjedugh, Temirgoy,Hatukoy, Mahoş, Besleney ve Kabardey' den oluşuyordu.

KABUL EDİLEN İLK VE SON MİLLİ BAYRAK - 1838

838 yılında Batı Kafkasya’ daki 12 kabile, 3 liderin başkanlığında birleşir ve yeşil yüzey üzerinde 3 siyah ok ve 12 yıldızlı tarihi Adığe Bayrağını milli bayrak olarak kabul ederler.

İşte bugün Adığe Cumhuriyetinin Maykop’ taki Parlamento binasında ve Kabartay-Balkar Cumhuriyetinin Nalçık’ taki Kabardey derneğinin binasında dalgalanan bayrak budur.

Adığe Bayrağı’ nda yer alan renkler, yıldızlar ve oklara gelince: İpek kumaşın yeşil rengi Kafkasya’ nın dağ ve ovalarını ; siyah 3 ok dönemin en yetenekli ve ünlü üç ailesini ; (bunlar Zaniko, Aytek-iko, Bolatuka aileleri idi. ) siyah renk ise düşmana ölümü, sarı yıldızlar da bütün yaşamları açık havada, kır ve dağlarda geçen ve gökyüzündeki yıldızlara bakarak uyuyan kahramanların yer aldığı 12 bölgeyi temsil ediyordu.

Bu 12 bölge: Natukhay (Nathkoç), Şapsığ, Abedzah, Ubıh, Bjedugh, Temirgoy, Memheg, Hatukoy, Mahoş,Yecerukay, Barakay(Brakiy-Abaza) ve Kabardey-Besleney' den oluşuyordu.

Bu 12 bölgeden Abedzah, Mahoş ve Bjedughlar Ruslarla barış antlaşması imzalamış olduklarından, Kaberdey ve Abhazya da Rus işgalinde bulunduğundan birliğe ancak o bölgelerden, diğer Adığe kabileleri arasına sığınanların temsilcileri ile birlik antlaşmasına katılmışlardı. Kabardey’ in temsilcisi Beslenyiko Aslan dı.


Bolatuka ailesi: Cemguyların Pşısı (prensi) Pşımeyapş (prensler prensi) Bolatuka'nın soyundandırlar.Miladi 7.yy dan başlayarak tüm Adığe ülkesinin hakimi olmuş bir pşidir.Bu dönemler özellikle Abadzeh kabilesinin kalabalıklaşma dönemidir.

Zaniko ailesi: Natukhay'ların ünlü ailelerindendir.

12 YILDIZ 12 KABİLE VEYA BÖLGEYİ TEMSİL EDER.

12 bölgeye ait isim listesi bazı yayınlarda değişiktir, fakat araştırmaların en sağlıklısı bu listedir.

Natukhay (Nathkoç), Şapsuğ, Abedzah, Ubıh, Bjedugh, Temirgoy,Hakuç, Hatukhay, Mahoş,Memheg,Barakay(Abaza) ve Besleney-Kabardey.( Kabardey Rus işgalindeydi.)

KAYNAKLAR:

1.Kafkasya Dağlıları, Varşova, Rusça-Türkçe Dergi , A.C. Havjoko , Adığe Kahramanları, 1933.

3.Çerkesya’ da sosyal yaşayış, Jabağı Baj, Ank.1969

4.Yeni Kafkas, Dergi, Dr. Vasfi Güsar İst. 1957-1962

5.İngiliz Belgelerinde Türkiye ve Kafkasya, Osman Çelik, Ank.1992

6.Göç,İ. Aydemir, Ank.1968